Ayvazhacı, Kayseri’nin Develi ilçesine bağlı bir köydür. Yaklaşık olarak Develi’nin 5 km. doğusunda Kayseri’nin de 45 km. güneyine düşer.

Batısında Develi ilçesi bulunmakla birlikte diğer yönlerde yine Develi’ye bağlı Millidere, Yazıbaşı (Madazı) ve İncesu köyleri ile sınırları vardır. Ayvazhacı Köyü 200 hane ve 770 nüfusa sahiptir. Yaklaşık 85 hane ve nüfusun yarıya yakın bir bölümü asıl köyden 800 metre uzaklıktaki Afet evleri denilen yerde bulunmaktadır. Burası, köyde 1980 yılında meydana gelen toprak kayması sonucu devletin yaptırmış olduğu evlerdir. Yaptırılan evler, evleri toprak altında kalan veya evleri tehlike teşkil eden kişilere verilmiştir. Afet evlerinin 25 yıllık bir mazisinin olması burada genç bir nüfusun oluşmasını sağlamıştır. Ayrıca asıl köye göre hane sayısı az olmasına rağmen nüfusun kalabalık olduğu görülmektedir.

Köyün geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Ayrıca köyde inşaat işçisi olarak il dışına giden kimseler de geçimini bu yolla sağlamaktadır. İnşaat işçilerinin büyük çoğunluğu çalışma alanı olarak Ankara’yı tercih etmektedir. Son zamanlarda çalışmak için Rusya’ya gidenlerin sayısı da artmıştır.

Köyde karasal iklim hakimdir. Köyün, dağların kuzey yamacında kurulmuş olması kışların çok soğuk ve sert geçmesine neden olmaktadır.

Ayvazhacı Köyü teknolojik gelişmeleri takip eden ve her çıkan yenilikten faydalanmaya çalışan bir köydür. Yeniliklerin en çok takip edildiği alan tarımdır.

Köyün durumuna dair verdiğimiz bu kısa bilgiden sonra ana başlıklar altında ayrıntılı olarak inceleyelim.

Ayvazhacı halkının Malazgirt savaşından sonra Anadolu’ya giren Türkmen topluluklarından biri olma ihtimali vardır. Çünkü Develi halkının, bu savaşla Anadolu’ya gelen Develioğlu aşiretinden oluştuğu bilinmektedir. Ayrıca 16. yüzyılda Develi bölgesinde bulunan sekiz Yörük obasından birinin de İvaz Hacılı obası olduğu kaynaklarda mevcuttur.[1] Bunların dışında köyün kuruluşu ile ilgili tarihi kaynaklardan bilgi edinemedim. Vereceğim bilgiler halkla görüşmem sonrası elde ettiğim bilgilerdir. Kesin olarak bilinen bir şey vardır ki o da şudur: Ayvazhacı’nın şimdiki bulunduğu yere en az 250 yıl önce Erciyes Dağı’nın günyinde ve Develi’ye 15 km. uzaklıktaki eski Ayvazhacı denilen yerden geldiğidir. Burası ile ilgili fazla bir bilgi yoktur. Sadece bura halkının Türkmen diye tabir edilen ve yaylalara çıkan kişiler olduğu söylenmektedir. Nitekim ilerde açıklayacağımız gibi yeni yere yerleşme de bunun bir sonucudur. Günümüzde de hala eski Ayvazhacı denilen yerin etrafında Soysallı ve Kızık köyleri mevcuttur.

Ayvazhacı halkının şimdiki Ayvazhacı’ya gelişi ile ilgili farklı rivayetler vardır. Birinci rivayet şöyledir: Eski Ayvazhacı denilen yerden halk mevcut köye her yıl, yazın yaylaya gelirlermiş. Burada yaz boyu kalır ve kar yağmadan yine köylerine dönerlermiş. Yine böyle bir yıl geldiklerinde kar erken yağmış ve tekrar geri dönemeyip bir yıl burada kalmışlar. Nihayet köylerini şuan ki Ayvazhacı’ya kurmaya karar vermişler.

İkinci rivayet: Eski Ayvazhacı’da halk, yılanların çokluğundan sakınmış ve buna bir çare olarak da yeni yere yerleşmeyi uygun görmüşlerdir.

Her iki rivayette de ilk gelen kabile Hacı Hasan’lar olarak bilinmektedir. Köyün kuruluşu ile ilgili üçüncü rivayet de şöyledir: Hacı Hasan’lar kabilesinden birinin Develioğlu kabilesi ile girmiş olduğu mücadele sonunda şimdiki Ayvazhacı’nın bulunduğu yerde öldürülmesi ve bunun sonucunda kabilenin buraya yerleşmesidir. Bu rivayet köyde herkesin söylediği bir rivayet değildir.

Köyün ismi de Hacı Hasan’lar kabilesinin ileri gelenlerinden İvaz adındaki birinin hacca gitmesinden sonra Hacı İvaz olması ve bu ismin köye verilmesiyle oluşmuştur. Ayrıca bu kabileye mensup Hacı ve İvaz ismindeki iki kardeşin isminin köye verildiği de başka bir söylentidir. İvaz Hacı ismi zamanla halkın dilinde Ayvazhacı halini almıştır. Bu isim köyün eski bulunduğu yerde de kullanılan bir isimdir.

Köye ilk olarak Hacı Hasan’ların gelmesinden sonra Millidere, Kulpak ve Çilmeze gibi köylerle çevre illerden kabile halinde gelenler olmuş ve köy zamanla genişlemiştir.

---